Grodzisk Wielkopolski – Wybrane zabytki

Najstarszą część Grodziska Wlkp. stanowi Stary Rynek. Kształtem jest on zbliżony do kwadratu. Rynek posiada 8 wlotów ulicznych (po 2 w każdym narożniku). Zabudowa placu nie ma stricte zabytkowego charakteru, choć pochodzi z końca XIX w. Dawniej na Starym Rynku stały domy podcieniowe, z których ostatni spłonął w 1935 r. Na środku placu znajduje się grodziski ratusz, będący trójkondygnacyjnym budynkiem z połowy XIX w. Zawsze stanowił istotne ważne miejsce dla miasta oraz siedzibę jego władz. Do 1992 r. w tym budynku znajdował się również posterunek policji (wcześniej milicji). Ratusz w latach 1996-1998 przeszedł generalny remont oraz dobudowano do niego niewielką wieżę.

Przed siedzibą władz Grodziska Wielkopolskiego znajduje się studnia Bernarda z Wąbrzeźna, jest jednym z symboli miasta. Często pojawiając się w logach promocyjnych gminy czy w broszurach związanych z Grodziskiem Wlkp. Dawniej korzystały z niej browary grodziskie. Od II połowy XIX w. studnia posiada drewnianą obudowę, odrestaurowaną pod koniec XX w. Na początku ul. Szerokiej znajduje się eklektyczna kamienica z XIX w. Budynek wyróżnia się od innych czerwoną cegłą, tynkowanymi obramieniami otworów, loggią nad wejściem i dachem mansardowym. Obecnie znajduje się w nim Cech Rzemiosł Różnych Małej i Średniej Przedsiębiorczości.

Interesujące budynki pod względem architektonicznym znajdują się przy ul. Żwirki i Wigury. Są to neogotyckie starostwo oraz neobarokowy budynek Sądu Rejonowego, oba zbudowane w 1905 r. Przy ul. 3 Maja znajdują się dwa budynki z końca XIX w. pełniące obecnie funkcje edukacyjne. Jest to Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego oraz gmach Gimnazjum, który przez długie lata był siedzibą Szkoły Podstawowej nr 2.  Przy ul. Kolejowej, naprzeciwko Centrum Kultury Rondo w Grodzisku Wlkp., znajduje się ciekawy budynek nazywany „Pałacem Andrzejewskich”. Wybudowany w 1896 r. przez Franciszka Andrzejewskiego, cechuje się ciekawą bryłą, eklektycznymi elementami z wczesnej secesji oraz dekorowanymi płaskorzeźbionymi ozdobami na elewacjach.

Na grodziskim stadionie pamiętającym mecze ekstraklasy w latach 1997-1998 i 1999-2008 r. (KS Dyskobolia) znajduje się zabytkowa drewniana trybuna z 1925 r. W 2011 r. przy ul. Europejskiej powstał wiatrak typu koźlak, nawiązujący do tradycji młynarskich miasta. Przeszło 100 lat temu w okolicach Grodziska Wlkp. znajdowało ponad 15 sztuk tego typu budowli. Jeszcze w latach 80 XX w. przy ul. Zbąszyńskiej znajdował się dobrze zachowany taki obiekt, który jednak przetrwał tylko do połowy lat 90.

Zabytkowe grodziskie kościoły zostały opisane w dziale: Obiekty sakralne.